آمار استنباطی

علم آمار در دو شاخه آمار توصیفی(Descriptive Statistics) و آمار استنباطی(Inferential statistics) مطالعه می شود. آمار توصیفی ویژگی های یک مجموعه از داده ها را خلاصه و توصیف می کند. با توجه به اینکه در اغلب موارد مشاهده و اندازه گیری یا آزمایش مستقیم تمام واحدهای مورد مطالعه در جامعه غیرممکن یا بسیار سخت، زمانبر و نیازمند هزینه بالاست؛ بنابراین نمونه ای کوچک و بهینه  با استفاده از روش های علمی و با ویژگی های خاص به گونه ای که نتایج آن قابل تعمیم به جامعه مورد مطالعه باشد، انتخاب می شود.

پس از نمونه گیری و بررسی داده های نمونه ای با استفاده از روش های آمار توصیفی، باید سوالات و فرضیات تحقیق در خصوص جامعه مورد بررسی قرار گیرد. شاخه ای از علم آمار که نتایج نمونه را به جامعه تعمیم داده و به سوالات و فرضیات پژوهش پاسخ می دهد یا به مدل سازی می پردازد، «آمار استنباطی» می گویند. آمار استنباطی این کار را با کمک نظریه احتمال با در نظر گرفتن عدم قطعیت و لحاظ کردن درصدی خطا، انجام می دهد. بنابراین همیشه درجه ای از عدم اطمینان  در تحلیل ها وجود خواهد داشت.

برای به حداقل رساندن عدم قطعیت ایجاد شده توسط خطاهای نمونه گیری، می توان از روش های نمونه گیری احتمالی در تجزیه و تحلیل داده ها استفاده کرد.

آمارتوصیفی و استنباطی

کاربردهای آمار استنباطی

از آمار استنباطی برای بررسی تفاوت بین گروه ها و روابط بین متغیرها استفاده می شود.  با آمار استنباطی می توان  با استفاده از داده های نمونه ای به کشف الگوها و روندهای جامعه پرداخت.

در آمار استنباطی، روش های آماری بر اساس طرح تحقیق، روش نمونه گیری، نوع فرضیات تحقیق و نوع متغیرها انتخاب می شوند.

روش های آماری فرمول ها، مدل ها و تکنیک های ریاضی هستند که در تجزیه و تحلیل آماری داده های خام تحقیق استفاده می شوند.  استفاده از روش های آماری اطلاعات را از داده های تحقیق استخراج می کند و با استفاده ازعلم احتمال راه هایی را برای ارزیابی میزان قطعیت خروجی های تحقیق ارائه می دهد.

ویژگی های نمونه، مانند میانگین یا انحراف معیار و … را آماره می نامند. اما همین ویژگی ها را در سطح جامعه پارامتر می گویند. با استفاده از روش های آماری می توان پارامترهای جامعه را با توجه به  آماره های نمونه، برآورد کرد.

از جمله روش های آماری که برای استنباط آماری استفاده می شود می توان آزمون های مقایسه( آزمون های t، تحلیل واریانس و …)، آزمون های همبستگی (ضریب همبستگی، تحلیل رگرسیون و…) را نام برد. البته استفاده از این روش ها نیازمند در نظر گرفتن پیش فرض هایی در مورد توزیع جامعه مورد مطالعه است. در صورتی که مفروضات لازم در خصوص جامعه برقرار یا معلوم نباشد روش های ناپامترای جایگزین می شوند.

آزمون های همبستگی ارتباط بین دو متغیر را بررسی می کنند و میزان رابطه را برآورد می کنند. از آزمون های همبستگی می توان آزمون r  پیرسون، آزمون r  اسپیرمن و آزمون استقلال کای دو را نام برد.

از آزمون های مقایسه ای برای تعیین تفاوت در پارامترهای جامعه (میانگین، میانه و غیره) استفاده می شود. نمونه‌هایی از آزمون‌های مقایسه‌ای عبارتند از آزمون t،آنالیز واریانس(ANOVA)، آزمون H Kruskal-Wallis و … .

با استفاده از نرم افزارهای آماری محاسبات مربوط به آمار استنباطی و روش های آماری مختلف را انجام داد.

یکی از ساده ترین و کاربردی ترین این نرم افزارها، نرم افزار spss . با به کارگیری نرم افزار spss به راحتی می توان تمام روش های بالا را به کار گرفت. انجام محاسبات با این نرم افزار بسیار آسان است.